Χάρτες Ρεφλεξολογίας: Πραγματικότητα ή Μύθος

Χάρτες Ρεφλεξολογίας: Πραγματικότητα ή Μύθος –  Μέρος Α

Η Ρεφλεξολογία στη σύγχρονη μορφή της, εφαρμόζεται τουλάχιστον 100 χρόνια – εκ των οποίων, στα 70 τελευταία επικρατούν ως οδηγοί στην εφαρμογή της, οι χάρτες της Eunice Ingham (1935).

H Ingham βασίστηκε στις «Ζώνες» του Dr. W. Fitzgerald, ο οποίος διατύπωσε τη “Θεωρία των Ζωνών” το 1917.  Μια ερμηνεία του γιατί επικράτησαν οι χάρτες σε σχέση με τις ζώνες την αναφέρω στη συνέχεια του άρθρου.

Τι ξέρουμε για τους χάρτες;

1. Ξέρουμε ότι Ρεφλεξολόγοι σε όλο τον κόσμο, τα τελευταία 70 χρόνια χρησιμοποιούν ως οδηγό αυτούς τους χάρτες.
Ξέρουμε επίσης ότι οι άνθρωποι που έχουν δεχθεί Ρεφλεξολογία, αναφέρουν θετική επίδραση σε σειρά συμπτωμάτων.
Ο όγκος, το χρονικό και τοπικό εύρος και τα επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα, όσο κι αν δεν έχουν την αυστηρή βαρύτητα των κλινικών δοκιμών, δεν μπορούν να αγνοηθούν.

2. Με βάση τους χάρτες της Ingham, στο πέρασμα του χρόνου σχεδιάστηκαν και σχεδιάζονται εκατοντάδες άλλοι χάρτες.
Με μια απλή αναζήτηση στον Google, με τον όρο “reflexology charts” ¨η “reflexology maps” θα δείτε χάρτες όλων των ειδών.

Παρά το ότι κάποιοι παρουσιάζουν διαφορές ως προς τη θέση περιοχών ή οργάνων, όλοι ακολουθούν το ίδιο «μοτίβο» καθρεφτίσματος οργάνων/περιοχών στο πέλμα.

Παρατηρούνται και κάποιες γενικές διαφορές που όμως σχετίζονται με πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού κάθε χάρτη και την αισθητική του, όπως για παράδειγμα ο επόμενος χάρτης.

Το σημαντικό που πρέπει να συγκρατήσουμε σε σχέση με τους χάρτες είναι ότι πρόκειται για έναν τρόπο που σκέφτηκε η Eunice Ingham για να κάνει πιο εύκολα κατανοητή την εφαρμογή της μεθόδου, από μη γιατρούς. Από ανθρώπους που δεν είχαν γνώσεις ανατομίας/φυσιολογίας και δεν ήξεραν τη σχετική ορολογία.
Μέχρι τότε, η Ζωνοθεραπεία (πρόδρομος και βάση της Ρεφλεξολογίας), εφαρμοζόταν από γιατρούς, ως αναλγητική ή αναισθητική – σε μικρές επεμβάσεις – μέθοδος.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι:

1. Οι χάρτες – όπως και αν σχεδιάζονται – είναι μια «κατοπτρική» αναπαράσταση οργάνων και περιοχών του σώματος, στο άκρο πόδι και το άκρο χέρι.
2. Όποιον χάρτη κι αν «ακολουθεί» κάποιος – παρά τις διαφορές τους – παρατηρεί αποτελέσματα που βρίσκονται σε συμφωνία με όσα ισχυρίζονται οι Ρεφλεξολόγοι για τις επιδράσεις της Ρεφλεξολογίας: Βελτίωση των συμπτωμάτων, βελτίωση της αιμάτωσης οργάνων και περιοχών, αίσθημα ευεξίας, κ.ο.κ.

Προκύπτουν τα εξής εύλογα ερωτήματα:

1. Οι χάρτες Ρεφλεξολογίας ισχύουν; Δηλαδή, πράγματι υπάρχει επίδραση σε όργανα, από χειρισμούς στο άκρο πόδι; (και το άκρο χέρι αντίστοιχα).
2. Πως γίνεται ενώ υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους, να είναι όλοι οι χάρτες «λειτουργικοί»;
3. Αν ισχύουν πράγματι οι χάρτες και είναι λειτουργικοί, άσχετα από τις διαφορές τους, ποιος είναι ο μηχανισμός που καθιστά τα παραπάνω εφικτά;

Στο άρθρο αυτό, το οποίο αποτελεί το πρώτο μιας σειράς άρθρων για τους χάρτες ρεφλεξολογίας,  προσεγγίζω μόνο το πρώτο ερώτημα.
Η προσέγγισή μου βασίζεται σε στοιχεία από δημοσιευμένες μελέτες που σχετίζονται με τα αντανακλαστικά σημεία της Ρεφλεξολογίας ή/και την επίδρασή της.
Το δεύτερο και τρίτο ερώτημα δεν μπορούν να απαντηθούν στο πλαίσιο ενός ή και πολλών άρθρων καθώς είναι απαραίτητη η σε βάθος μελέτη των μηχανισμών του οργανισμού και η πρακτική εφαρμογή τους.

Περίπτωση Α: Αντανακλαστική Περιοχή Παχέος Εντέρου

Η Εικόνα 5 είναι ένας τυχαίος χάρτης ρεφλεξολογίας. Στο χάρτη είναι σημειωμένη με πράσινο χρώμα η αντανακλαστική περιοχή του Παχέος Εντέρου.
Η περιοχή αυτή σημειώνεται στα ίδια σημεία, στους περισσότερους χάρτες. Όπως με τα περισσότερα όργανα, στον χάρτη απεικονίζεται κάτι που προσομοιάζει στο σχήμα του Π. Εντέρου.

Είναι ένας τρόπος εύκολου συσχετισμού και βεβαίως δεν σημαίνει πως στο πέλμα, στη συγκεκριμένη περιοχή, υπάρχει οποιαδήποτε δομή που μοιάζει με το Π. Έντερο (ή οποιοδήποτε άλλο όργανο, αντίστοιχα).

Σύμφωνα με τη Θεωρία της Ρεφλεξολογίας, οι χειρισμοί σε αυτή την περιοχή, βελτιώνουν τη λειτουργία του συγκεκριμένου οργάνου. Οι μαρτυρίες χιλιάδων ανθρώπων σε βάθος πολλών ετών και μελέτες για την επίδραση της Ρεφλεξολογίας σε δυσλειτουργίες του εντέρου, συνηγορούν στον ισχυρισμό.

Μελέτες σε βρέφη για κολικούς εντέρου και σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση για δυσκοιλιότητα, αναφέρουν επίσης θετική επίδραση, οπότε η εκδοχή της αυθυποβολής (placebo) δεν μπορεί να σταθεί.

Πράγματι κάτι συμβαίνει. Αλλά τι;

Είναι σαφές και ξεκάθαρο, όπως αναφέρω και παραπάνω, πως στα πέλματα, κάτω από το δέρμα, δεν υπάρχει ούτε μικρογραφία εντέρου, ούτε “ένα νεύρο που ξεκινάει από ένα αντανακλαστικό σημείο στο πέλμα και πάει στο έντερο”.

Υπάρχει κάποιος συσχετισμός της περιοχής που φαίνεται στον χάρτη με το ίδιο το όργανο;

Το ίδιο ερώτημα απασχόλησε μια ερευνητική ομάδα στη Γερμανία. Ήθελαν να διαπιστώσουν αν υπάρχει και ποιά είναι η επίδραση της Ρεφλεξολογίας σε συγκεκριμένα όργανα-στόχους. Μελέτησαν το Παχύ Έντερο.

Ας δούμε εν συντομία το συμπέρασμα της μελέτης τους.

Επίδραση της αντανακλαστικής ζωνοθεραπείας στην εντερική ροή αίματος. Μέτρηση με έγχρωμο υπερηχογράφημα Doppler
[Influence of reflex zone therapy of the feet on intestinal blood flow measured by color Doppler sonography]

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Η μείωση του δείκτη αντίστασης που παρατηρήθηκε στην πειραματική ομάδα, στηρίζει την υπόθεση ότι η Ρεφλεξολογία βελτιώνει τη ροή του αίματος στα όργανα τα οποία σχετίζονται με τις συγκεκριμένες ζώνες, τουλάχιστον κατά τη διαδικασία της θεραπείας.
Αντίθετα, δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στο δείκτη αντίστασης στα άτομα της ομάδας εικονικής αγωγής (placebo).

Μια πρώτη απάντηση στο ερώτημα ” Υπάρχει κάποιος συσχετισμός της περιοχής που φαίνεται στον χάρτη με το ίδιο το όργανο;”, είναι: Ναι, υπάρχει συσχετισμός της περιοχής που φαίνεται στο χάρτη με το ίδιο το όργανο.

Μελέτες για την επίδραση της Ρεφλεξολογίας στην καλή λειτουργία του Εντέρου (ενδεικτικά).

• A Randomized Controlled Trial Examining the Effects of Reflexology on Children With Functional Constipation.
  Gastroenterol Nurs. 2017 Sep/Oct;40(5):393-400.
• The effects of reflexology on constipation and motor functions in children with cerebral palsy.
  Pediatr Neonatol. 2018 Feb;59(1):42-47.
• A pilot study of the effectiveness of reflexology in treating idiopathic constipation in women.
  Complement Ther Clin Pract. 2010 Feb;16(1):41-6.
• Reflexology in the management of encopresis and chronic constipation.
  Paediatr Nurs. 2003 Apr;15(3):20-1.
• A single-blind trial of reflexology for irritable bowel syndrome.
  Br J Gen Pract. 2002 Jan;52(474):19-23.

Πηγή Μελέτης: Forsch Komplementarmed Klass Naturheilkd. 2001 Apr;8(2):86-9.
Απόδοση της περίληψης στα Ελληνικά: https://reflexologygr.wordpress.com/2013/02/21/reflexologia-kai-enteriki-roi-aimatos/

Πηγές φωτογραφιών.
Εικόνα 1: “Zone Therapy or Relieving Pain at Home”, W. Fitzgerald, 1917
Εικόνα 2: “Stories that Feet Can Tell thru Reflexology”, E. Ingham, 1938
Εικόνα 3: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Foot-massage-chart.jpg
Εικόνα 4: https://www.auntyflo.com/magic/foot-reflexology-and-chart
Εικόνα 5: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/75/Foot_Reflexology_chart.jpg