Πρωτόκολλα Ρεφλεξολογίας σε Ασθενείς με Λεμφοίδημα μετά από Μαστεκτομή

Πρωτόκολλα Ρεφλεξολογίας – ως συμπληρωματικής αγωγής – σε ασθενείς με πόνο και λεμφοίδημα μετά από επέμβαση καρκίνου του μαστού.

Σοφία Ραπτοπούλου – Κλινική Ρεφλεξολόγος

Είναι μεγάλος ο αριθμός των γυναικών που μετά από χειρουργείο για καρκίνο του μαστού παρουσιάζουν λεμφοίδημα στο σύστοιχο άνω άκρο. Τα κύρια χαρακτηριστικά του λεμφοιδήματος είναι πόνος, μειωμένο εύρος κίνησης του σύστοιχου άνω άκρου και οίδημα.

Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν αρκετές μελέτες για την επίδραση της Ρεφλεξολογίας σε σειρά συμπτωμάτων που σχετίζονται με τις θεραπείες του καρκίνου και τις παρενέργειές τους. Καταγράφεται επίδραση στη βελτίωση της λειτουργικότητας, στη μείωση του πόνου καθώς και τη βελτίωση της λεμφικής κυκλοφορίας – μέσω της επίδρασής της στο δείκτη αντίστασης των αγγείων

Η Ρεφλεξολογία είναι μια τεχνική που χρησιμοποιεί τους αντανακλαστικούς μηχανισμούς του οργανισμού. Η εφαρμογή της συνίσταται σε χειρισμούς και πιέσεις σε σημεία και περιοχές του άκρου πόδα και της άκρας χείρας. Οι χειρισμοί έχουν συγκεκριμένες τιμές έντασης, διάρκειας και συχνότητας που ορίζονται από το κάθε σύμπτωμα και την πορεία του.

Στο πέλμα η πυκνότητα των αισθητήριων υποδοχέων είναι ιδιαίτερα αυξημένη λόγω της αναγκαιότητας διαρκούς ελέγχου της στάσης και της κίνησης.

Διαπιστώνεται λειτουργικός συσχετισμός των ιστών, από τη μελέτη της φυσιολογίας του Νευρικού Συστήματος, της αρχιτεκτονικής του Νωτιαίου Μυελού, της δομής του Σωματοαισθητικού Φλοιού, των ανώτερων κέντρων επεξεργασίας των απτικών ερεθισμάτων και της λειτουργίας των δερματικών αισθητήριων υποδοχέων όσο και από μελέτες σχετικά με αντανακλαστικές δράσεις και νευρωνικές συνδέσεις άνω και κάτω άκρων – interlimb και intralimb.

Τα Ρεφλεξολογικά πρωτόκολλα που ακολουθούμε σ αυτές τις περιπτώσεις, αφορούν τα συμπτώματα του πόνου, της κίνησης άνω άκρου και του οιδήματος.

Πόνος: Ο στόχος είναι η ανακούφιση του πόνου και η αύξηση του ουδού του πόνου. Οι μηχανισμοί που πιθανότατα ενεργοποιούνται με τους Ρεφλεξολογικούς χειρισμούς είναι η Πύλη Ελέγχου του Πόνου, ο μηχανισμός της Κατιούσας Αναστολής, της Πλάγιας Αναστολής και o μηχανισμός του Διάχυτου Ανασταλτικού Ελέγχου του Επώδυνου Ερεθίσματος (Diffuse Noxious Inhibitory Controls (DNIC). Η ενεργοποίηση του κάθε μηχανισμού απαιτεί συγκεκριμένους και στοχευμένους χειρισμούς.

Κίνηση άκρου: Καταγράφουμε όλες τις δομές που συμμετέχουν στην κίνηση του άνω άκρου (μύες, αρθρώσεις, τένοντες, νεύρα, αγγεία). Απομονώνουμε τις παραπάνω δομές για κάθε συγκεκριμένη κίνηση (απαγωγή, έσω-έξω στροφή κλπ). Εντοπίζουμε παρόμοιας δράσης δομές στο πέλμα και εκεί εφαρμόζονται χειρισμοί διαφορετικού τύπου, έντασης και διάρκειας, ανάλογα με το επιθυμητό κάθε φορά αποτέλεσμα και τη μέχρι τότε πορεία του κάθε συμπτώματος.

Οίδημα: Η Ρεφλεξολογία επιδρά στην κατάσταση των αγγείων και ειδικότερα στο δείκτη αντίστασης. Ο μηχανισμός που πιθανότατα ενεργοποιείται με τους χειρισμούς της Ρεφλεξολογίας είναι αυτός της “δευτερογενούς διαστολής των αγγείων”. Ταυτόχρονα, συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του οιδήματος, η βελτίωση της κίνησης των μυών του άκρου και η – κατά συνέπεια – βελτίωση της κυκλοφορίας αίματος και λέμφου.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ των τριών καταστάσεων είναι ισχυρή. Μείωση του πόνου οδηγεί σε βελτίωση της κίνησης και αντιστρόφως. Η βελτίωση της κίνησης οδηγεί σε μείωση του οιδήματος και αντιστρόφως.

Δεν πρέπει να παραβλέψουμε τη θετική επίδραση που έχει η Ρεφλεξολογία στο stress και τις επιπτώσεις του, ιδιαίτερα σε καρκινοπαθείς.

Επεξήγηση Γραφήματος:
Ο κάθετος άξονας αναγράφει τις τιμές του πόνου στην κλίμακα VAS 0-10.
Ο οριζόντιος άξονας αναγράφει τις τιμές του πόνου για κάθε 24ωρο μετά από κάθε εβδομαδιαία συνεδρία, για τις εβδομάδες 1, 5, 15, 20.  

Περίληψη Εισήγησης στο 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Περιοχικής Αναισθησίας, Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Αγωγής, 17-20 Μαΐου 2018, Κέρκυρα

Η Εισήγηση βασίστηκε σε σχετική μελέτη που έγινε στο Κέντρο Πόνου του Αρεταίειου Νοσοκομείου και μπορείτε να δείτε εδώ